Hond vs. wolf
Uit onderzoek van Guido Bosch, Wouter Hendriks en Esther Veninga-Hagen blijkt dat tijdens de domesticatieperiode van wolf naar hond drie genen zijn veranderd (gemuteerd) die een rol spelen bij de vertering van zetmeel en de opname van glucose. Desondanks zou een voedingspatroon dat meer lijkt op dat van wolven voordelen kunnen bieden voor hedendaagse honden. Honden zijn afstammelingen van wolven, maar hun dieet is sinds de domesticatie aanzienlijk gewijzigd. Wolven zijn strikte vleeseters, vergelijkbaar met katten, terwijl honden als alleseters worden gezien. Wetenschappers van de universiteiten in Wageningen en Utrecht hebben het dieet van wolven en honden onderzocht om overeenkomsten en verschillen in kaart te brengen. Deze bevindingen kunnen helpen bij het verbeteren en optimaliseren van commerciële hondenvoeding.
Flexibel stofwisselingssysteem
De domesticatie van de hond startte tussen 13.000 en 17.000 jaar geleden, toen grijze wolven voedselresten vonden bij menselijke kampen. De hond evolueerde tot een alleseter doordat zowel dierlijke als plantaardige voedselbronnen beschikbaar waren. Moderne wolven blijven bijna uitsluitend vleeseters, met een sterk wisselende nutriënteninname: ze kunnen lange periodes zonder eten doorstaan en enorme hoeveelheden consumeren na een geslaagde jacht. Deze 'overvloed en schaarste'-levensstijl heeft geleid tot een uiterst flexibel metabolisme bij wolven, waardoor ze goed omgaan met variabele voedingsstoffen. Dit aanpasbare stofwisselingssysteem is nog steeds aanwezig bij hedendaagse honden.
Nauwe verwantschap
Door selectieve fokkerij is er de afgelopen eeuwen een enorme variëteit aan hondenrassen ontstaan. De meeste honden lijken uiterlijk nauwelijks nog op hun voorouders, maar honden en wolven kunnen nog steeds paren en vruchtbare nakomelingen produceren. Daarom worden honden beschouwd als een ondersoort van wolven; ze behoren tot dezelfde soort en delen een sterke genetische overeenkomst. In de domesticatiefase zijn drie genen aangepast die betrokken zijn bij zetmeelvertering en glucoseopname, zoals het onderzoek aantoont. Qua zetmeelverwerking lijken gedomesticeerde honden steeds meer op alleseters zoals mensen, ratten en varkens. Enerzijds hebben moderne honden een alleseter-dieet, anderzijds blijven ze nauw verwant aan hun vleesetende voorouder, de grijze wolf.
Voedingspatroon
Wolven zijn pure carnivoren: hun uitwerpselen bestaan meestal uit minder dan 3 procent plantaardig materiaal. Het natuurlijke dieet van wilde wolven is bepaald op basis van prooisamenstelling, maaginhoud en ontlastingsanalyse uit diverse literatuurbronnen. Het nutriëntenprofiel van vrij levende wolven is samengevat in de tabel. De verteerbaarheid van eiwitten varieert: spierweefsel en organen zijn goed verteerbaar, terwijl eiwitten in huid, haar en botten moeilijk afbreekbaar zijn. Uit de tabel blijkt dat het dieet van wilde wolven een eiwit:vet:koolhydraten-ratio van 54:45:1 heeft op energiebasis. Deze verhouding verschilt sterk van die bij gedomesticeerde honden, die 30 procent van hun energie uit eiwit halen, 63 procent uit vet en 7 procent uit koolhydraten. Opvallend is dat de voorkeur voor deze nutriëntenratio bij hondenrasonafhankelijk is: zowel grote als kleine rassen kiezen gemiddeld voor 63 procent energie uit vet en 7 procent uit koolhydraten. Het dieet van gedomesticeerde katten wijkt minder af van dat van wilde katten: de ratio bij wilde katten is 52:46:2, en bij huisdieren 52:36:12 op energiebasis. Honden tonen dus – vergeleken met zowel wolven als katten – een duidelijke voorkeur voor vetrijk voedsel. Het opslaan van vetreserves is cruciaal voor overleving tijdens voedseltekorten. De hoeveelheid en soort voedsel die een wilde wolf eet, varieert enorm: na een succesvolle jacht kunnen ze tot 22 procent van hun lichaamsgewicht innemen, met een voorkeur voor orgaanvlees. Bij voedselschaarste eten ze restanten van oude prooien, inclusief meer huid en botten. Honden kunnen nog steeds lange vastenperiodes doorstaan en snel herstellen bij voedselbeschikbaarheid. Door hun 'overvloed of schaarste'-levenswijze waren wolven van oorsprong waarschijnlijk beter dan wilde katten in het benutten van minder voedzame menselijke afvalresten.
Commerciële voeding
De samenstelling van hondenvoeding wijkt op enkele punten af van het natuurlijke wolvendieet; het bevat minder energie, waarvan een groot deel komt uit zetmeel van gekookte granen. Honden verwerken zetmeel beter dan wolven, maar de gevolgen van hoge glucoseopname uit zetmeel voor de gezondheid zijn onduidelijk. Hondenvoeding heeft iets minder vet dan wolvenvoedsel, en dit vet is vaak plantaardig, rijk aan omega-6-vetzuren en arm aan omega-3-vetzuren. Een mogelijk tekort aan omega-3-vetzuren (EPA en DHA) in hondenvoeding zou negatieve effecten kunnen hebben op het immuunsysteem. Ook de onverteerbare delen verschillen: plantaardige vezels fermenteren anders dan onverteerbare dierlijke componenten (zoals kraakbeen en collageen), wat de darmmicrobiota beïnvloedt. Vanwege de impact van microbiota op fysiologie, immuunsysteem en gedrag, bevelen de onderzoekers meer studie aan naar de effecten van vezelsoorten bij honden en wat het doet met hun gezondheid.
Wolven-dieet
Een bekende theorie in de menselijke voeding stelt dat het moderne dieet te veel afwijkt van het jager-verzamelaarspatroon uit het verleden. Een terugkeer naar een paleo-dieet zou risico's op welvaartsziekten (zoals diabetes, obesitas en tandbederf) kunnen verlagen, volgens deze hypothese. Deze theorie is nog niet overtuigend bewezen, maar Bosch, Hendriks en Hagen-Plantinga raden aan om te onderzoeken of een 'wolfachtig' dieet voordelen biedt voor moderne honden. Honden zijn goed aangepast aan zetmeelrijk voedsel, maar onder minder optimale omstandigheden, zoals bij ouderdom of chronische aandoeningen, zou een aangepast dieet gunstig kunnen zijn. De hoge leeftijd die huisdieren nu bereiken is echter niet natuurlijk, dus voor oudere honden biedt een wolven-dieet waarschijnlijk geen voordelen, verwachten de auteurs.
Bron: Carolien Makkink Petfood Magazine.
Voor meer informatie mail: info@bfpetfood.nl of maak gebruik van de contactpagina.
